Platform Kabels en leidingen

Drinkwater is een primaire levensbehoefte en riolering is van elementair belang voor onze gezondheid en het afvoeren van overtollig water. Elektriciteitskabels zorgen ervoor dat straatverlichting brandt. Aardgas- en warmteleidingen houden onze gebouwen warm en leefbaar. Dankzij telecomkabels kunnen we niet alleen bellen, maar ook digitaal vergaderen, online bankieren en worden zelfs kijkoperaties begeleid door chirurgen vanaf de andere kant van de wereld. Via buisleidingen wordt een enorm aandeel van goederen uit de havengebieden naar het achterland getransporteerd. Kortom: waar zouden we op economisch en sociaal gebied zijn zonder kabels en leidingen?

Er zijn steeds meer functies die beslag leggen op de ondergrond, waardoor de ruimtedruk steeds groter wordt. Denk hierbij aan tunnels, ondergronds parkeren, afvaltransport en het planten van bomen om steden te vergroenen. Vanwege het verstrijken van de levensduur van veel leidingen moeten veel ondergrondse ingrepen worden gedaan om netten te vernieuwen. De energietransitie zorgt voor een noodzaak om elektriciteitsnetten te verzwaren, warmteleidingen aan te leggen en gasleidingen te saneren (of voor een ander doel te gaan gebruiken). Klimaatverandering levert de noodzaak om rioolstelsels uit te breiden en connectiviteitsbehoeften (5G, glasvezel) vragen om extra telecomkabels in de grond. Al deze ontwikkelingen leiden tot flinke opgaven. Hoe krijgen we het allemaal passend in de ondergrond? Hoe beperken we verstoring van andere netten tijdens werkzaamheden? Hoe kunnen we alle ambities zo efficiënt mogelijk uitvoeren, zodat de (maatschappelijke) kosten en hinder zo laag mogelijk blijven?

Binnen het platform Kabels en leidingen buigen de leden zich over de thema’s:

• Ondergrondse ordening
• Het voorkomen van graafschade
• Het beperken van onnodige maatschappelijke investeringen en kosten
• Het terugdringen van hinder en overlast
• Het zo soepel mogelijk uitvoeren van de energietransitie

De speerpunten van het platform Kabels en leidingen zijn:

1. Platformleden op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen in de sector (bijvoorbeeld innovaties, veranderingen in wet- en regelgeving etc.).
2. Ontmoeten, netwerken en samenwerking bevorderen. Niet alleen door de juiste partijen aan elkaar te koppelen, maar ook door de kaders en randvoorwaarden voor samenwerking te beschouwen en (waar mogelijk) te herzien.
3. Technische innovaties stimuleren. Door ontwikkelingen binnen en buiten het platform met elkaar te delen op allerlei gebieden. Denk hierbij aan aanlegtechnieken, instrumenten voor opsporing en visualisatie (BIM, 3D), data-uitwisseling, inspectie, monitoring, etc.
4. Kennis uitwisselen en borgen. Door best practices met elkaar te delen, onderzoeken uit te voeren en nuttige informatie vast te leggen in de kennisbank.
5. Vraagstukken agenderen en nieuwe onderzoeken opstarten. Bijvoorbeeld op het gebied van ondergrondse ordening, strategische afstemming en regie, kostenverdeling tussen de stakeholders en het voorkomen van faalkosten. Nieuwe vraagstukken kunnen resulteren in nieuwe projecten voor samenwerking, technische innovatie en/of kennisuitwisseling. Het platform fungeert daarmee als voorportaal en toetssteen voor de kennisontwikkeling de binnen de Kennisarena plaatsvindt

De platformleden zijn werkzaam bij netbeheerders, overheden, ingenieursbureaus, kennisinstituten en aannemers en beseffen zich dat samenwerking binnen de sector meer dan ooit noodzakelijk is om ieders doelen te bereiken. Organisaties die zich bezig houden met kabels en leidingen, maar nog geen lid zijn van het platform, zijn van harte welkom om vrijblijvend met het platform kennis te maken of met ons samen te werken! Neem voor meer informatie contact op met de platformcoördinator of het secretariaat van het COB.

Op donderdag 19 juni 2025 stond de platformbijeenkomst in het teken van graafschadepreventie, met een focus op de rol van opdrachtgevers van werkzaamheden. Om die reden gaf Axel Noorman (ministerie EZK) een toelichting over de beleidsregel zorgvuldig opdrachtgeverschap en vertelde Dick Broekhuizen (RDI) over toezicht op de naleving van de WIBON bij opdrachtgevers. Daarnaast gaven Marco Derksen, Sasker Soontiëns en Arco Engelen een presentatie over de inzet van AI bij risicomanagement, waarbij de mogelijkheden werden verkend om de verplichte risico-inventarisatie door AI te laten ondersteunen. Tenslotte vroeg Eric Oosterom (Rioned) aandacht voor eventuele verruiming van de registratieplicht voor andere ondergrondse objecten dan kabels en leidingen die ook beschadigd kunnen raken door graafwerkzaamheden, zoals boombunkers, infiltratiekratten en zettingsarme funderingen. Aan de zaal werd een aantal stellingen voorgelegd en Eric deed een oproep om casussen en voorbeelden aan te leveren, zodat een goed beeld kan worden gevormd van de belangen.

In de middag was de kick-off van ZoARG 2.0, waar veel platformleden ook bij aansloten. Het programma bestond uit inhoudelijke sessies en een rondleiding op het UT FieldLab. De dag werd met een gezamenlijke borrel – met heuse pubquiz begeleid door René Frinks! – afgesloten.

>> Bekijk de presentatie (pdf, 3,3 MB)

Edith Boonsma en Marjolein van der Ploeg op de platformbijeenkomst op 11 februari 2025 bij ElaadNL. (Foto: COB)

Op dinsdagmiddag 11 februari 2025 vond de eerste bijeenkomst van dit jaar plaats. Het thema was verduurzaming van de kabels-en-leidingenbranche en we waren te gast bij de locatie van ElaadNL in Arnhem.

We werden verwelkomd door directeur Frank Geerts van ElaadNL. Hij deelde een inspirerend verhaal over de mogelijkheden in het balanceren en ontlasten van het elektriciteitsnet door middel van dynamisch en bi-directioneel laden van auto- of andere voertuigbatterijen.
Werken met elektrisch materieel is een belangrijke stap in verduurzaming van de kabels-en-leidingenbranche. Niek van Onna van de gemeente Arnhem vertelde hoe zij emissiereductie hebben vastgelegd in beleid, na een succesvolle pilot in de Hugo de Frootstraat, waar onder andere elektrisch materieel, asfaltreductie en circulaire materialen werden toegepast.
Flinke emissiereducties en andere verduurzamingsmaatregelen zijn écht al mogelijk in de sector. Vaak belemmeren oude gewoontes, beleid of financiële overwegingen alleen nog de toepassing van zulke maatregelen. Projectleider Joost Claassen presenteerde het nieuwe COB-groeiboek Verduurzaming kabels en leidingen, dat oplossingen biedt om zulke belemmeringen weg te nemen en samen de sector te verduurzamen.

Daarnaast gaven de platformleden hun mening over welke onderwerpen zij het belangrijkste vinden en wat er dus volgens hen als eerste in een Kennisarena-vooronderzoek opgepakt zou moeten worden. De herziening van de publicatie Inleiding kabels en leidingen kreeg daarbij de hoogste prioriteit.
 
Aangezien het de laatste platformbijeenkomst was waar Edith Boonsma, de huidige programmamanager van de Kennisarena, bij was, werd stilgestaan bij wat zij de afgelopen jaren bereikt heeft. Daarnaast werd Ediths opvolgster, Marjolein van der Ploeg, voorgesteld. Mocht je dit moment gemist hebben: ook bij het COB-congres op 31 maart is er nog gelegenheid om Edith gedag te zeggen.

>> Bekijk de agenda (pdf, 154 KB)
>> Bekijk de presentatie (pdf, 14,1 MB)
>> Het groeiboek Verduurzaming in de kabels-en-leidingenbranche

Op dinsdag 3 december 2024 vond de vierde en laatste platformbijeenkomst van dit jaar plaats. Ongeveer 30 platformleden brachten onder begeleiding van Havenbedrijf Rotterdam en Gasunie een bezoek aan het Porthos-project in het Rotterdamse havengebied. Na een ontvangst bij EIC (educatief informatiecentrum voor de haven), waar de groep een lunch én de laatste stand van zaken vanuit het vakgebied voorgeschoteld kreeg, stonden 2 busjes klaar voor de tour naar Porthos. Bij dit project zal CO2, afgevangen van de industrie in de Rotterdamse haven, worden getransporteerd en opgeslagen in uitgeproduceerde gasvelden onder de Noordzee. Voor het zover is wordt er hard gewerkt om de Porthos landleiding netjes in het havengebied te leggen, uiteraard rekening houdend met alle kabels en leidingen die daar al liggen. Voor de platformleden was er een kijkje in de keuken bij de kruising met andere leidingen in de leidingenstraat. Ook stond een rondleiding bij het compressorstation in aanbouw op het programma. Al met al was het een informatieve middag bij dit innovatieve project!

>> Bekijk de agenda van deze bijeenkomst (pdf, 157 KB)
>> Bekijk de presentatie (pdf, 3,2 MB)

Bezoek aan het Porthos-project in het Rotterdamse havengebied. (Foto’s: COB)

Vooruitlopend op de Kennisarenadag vond in Zeist op donderdag 5 september de derde platformbijeenkomst van 2024 plaats. De bijeenkomst stond deze keer in het teken van de Kennisarena en de functie die het platform vervult als broedplaats voor inspiratie en ideeën. Omdat de platformleden de branche vertegenwoordigen en de betrokken stakeholders goed weerspiegelen, is het ook een nuttige plaats om de koers te bepalen van lopende kennistrajecten. Joost Claassen legde voor welke richting nodig is om Bundelingstechnieken in beleid tot een succes te brengen. Daaruit kwam naar voren dat naast wettelijke instrumenten het ook goed zou zijn als aandacht wordt besteed aan een (gezamenlijke) visie waardoor het aanleggen in bundelingstechnieken aantrekkelijker wordt. Vita Vollaers legde de eerste bevindingen voor van het onderzoek naar thema’s voor Fabels en feiten techniek. Uit de discussie bleek dat er inderdaad veel misverstanden en onderbelichte feiten zijn die zich goed lenen voor vastlegging, hoewel een juiste formulering en een goede nuancering soms nog belangrijker is dan bij juridische fabels en feiten. Tenslotte heeft het platform gebrainstormd over kennislacunes en nieuwe onderzoeksideeën. Er werd veel input opgehaald om nieuwe projectvoorstellen op te stellen, maar ook om de samenhang met andere onderzoeksinstituten beter te verkennen.

>> Bekijk de presentatie (pdf, 10,5 MB)

Platformbijeenkomst op 5 september 2024 over de Kennisarena. (Foto’s: COB)