Energiepaspoort in de praktijk - COB

Energiepaspoort in de praktijk

Op 30 september 2025 reikte het COB het 30ste energiepaspoort voor tunnels uit. Eerder in 2024 vonden er al elf uitreikingen plaats. Het Format energiepaspoorten voor tunnels werd in 2023 opgesteld. Dit format is getest bij diverse tunnels als middel om in gesprek te gaan over kansen en knelpunten op het gebied van energiereductie.

Feestelijke uitreiking 30 energiepaspoorten

Op 30 september heeft het COB 30 Energiepaspoorten uitgereikt met als doel het gesprek over verduurzaming van tunnels te stimuleren. Het paspoort maakt energieverbruik via een model inzichtelijk, voorlopig voor wegtunnels en in de toekomst ook voor spoortunnels. Momenteel ligt de focus op het meten van de elektra, maar tijdens de volgende iteratie zullen ook gas- en dieselverbruik worden meegenomen, mogelijk omgerekend naar joule of zelfs CO₂-uitstoot.

Als praktijkcase kwam de Gaasperdammertunnel aan bod. Door onder andere slim gebruik van noodstroominstallaties en verschillende onderhoudsscenario’s kan hier jaarlijks mogelijk 800.000 kWh worden bespaard.

Na de feestelijke uitreiking van de fysieke paspoorten volgde een innovatieve paneldiscussie over opwekken en opslaan van energie door tunnels. Vlaamse tunnels experimenteren al met zonnepanelen en energiehubs; in Nederland liggen hier nog kansen. Tot slot werd vooruitgeblikt op Tunnelprogramma 3 met 50 Energiepaspoorten in 2026 en een nieuwe rekentool die tunnelbeheerders helpt hun energielabel te verbeteren.

Download hier de COB Energiepaspoorten (pdf, 1,8 MB)

Lees hier het uitgebreide verslag

Bekijk het programma (pdf, 218 KB)

Aanleiding en doelstelling

Het energiepaspoort, met onder andere een toegekend energielabel, is vooral bedoeld als startpunt voor gesprek rondom de energiereductie bij tunnels. Bij de indexering is rekening gehouden met een aantal kenmerkende aspecten van een tunnel, maar lang niet álle karakteristieken konden meegewogen worden. Het COB werkt nauw samen met verschillende tunnelbeheerders en experts om de effectiviteit van het energiepaspoort verder te verbeteren. Door te leren van de ervaring met de eerste elf tunnels wordt het format steeds verder verfijnd.

 

Voor het daadwerkelijk opstellen van energiepaspoorten voor Nederlandse wegtunnels is het COB in 2024 van start gegaan met enkele experts op het gebied van energiereductie. In 2025 wordt dit voortgezet. Het COB publiceerde een oproep aan tunnelbeheerders om hun tunneldata beschikbaar stellen, waaraan gelukkig gehoor werd gegeven! Voor deze koplopers werd door het expertteam een energiepaspoort opgesteld mét tips om het energieverbruik (verder) terug te dringen.

Format energiepaspoort tunnels

Tunnels zijn grote energieverbruikers, maar het precieze verbruik verschilt per tunnel en is afhankelijk van diverse eigenschappen. Het COB-netwerk presenteert een energiepaspoort dat in een oogopslag de ‘energieconditie’ en verduurzamingskansen van een tunnel zichtbaar maakt. Het format bevat statische en dynamische tunnelkenmerken die een rol spelen in het energieverbruik, het toont ’topverbruikers’ met potentiële energiereducerende maatregelen en een overzicht van het verbruik in de afgelopen vijf jaar. Voor beleid, visie en ambitie is met een energiepaspoort een gewenste labeling of klasse te bepalen voor de jaren 2030-2040. 

De feestelijke uitreiking van de eerste energiepaspoorten vond plaats op 19 september 2024 bij het COB in Delft. Vijf tunnelbeheerders ontvingen een paspoort voor in totaal elf tunnels. De resultaten werden enthousiast ontvangen. Direct werden er ervaringen en ideeën uitgewisseld, en werd er samen gebrainstormd over energiereducerende maatregelen. De elf paspoorten lieten al goed zien dat maatregelen snel een positief effect hebben. De Piet Heintunnel, Leidsche Rijntunnel en Kiltunnel zijn bijvoorbeeld recent gemoderniseerd, wat een aanzienlijke vermindering in energieverbruik laat zien. Met behulp van het energiepaspoort worden deze besparingen inzichtelijk gemaakt en kunnen andere tunnels hun strategieën hierop afstemmen.
>> Bekijk de presentatie van de uitreiking van de eerste energiepaspoorten op 19 september 2024

 

COB_Uitreiking-energiepaspoorten-20240919_foto1

De – terecht – trotse tunnelbeheerders en -experts die hebben bijgedragen aan de eerste energiepaspoorten. (Foto: COB)

Voortgang

Deliverables

Rapport

Op schema

Energiepaspoort batch 2 en 3 (19 tunnels)

Verwacht: Q3 2025

Rapport

Op schema

Energiepaspoort batch 2 en 3 (19 tunnels)

Toelichting status

Vanaf 14 juni tot 14 juli wordt de tweede batch paspoorten gereviewd. Deze bevat ongeveer 11 tunnels. Vanaf 14 juli tot 14 augustus worden de overige tunnels uitgewerkt en vervolgens gereviewd.

Verwacht: Q3 2025

Vooruitblik

Momenteel worden er negentien nieuwe energiepaspoorten gemaakt in twee batches van negen tot tien stuks. Op 30 september wordt het totaal van dertig energiepaspoorten gepresenteerd.

Deelnemers

COB

COB

DELFT

5
Don Bureau B.V.

Don Bureau B.V.

BERGEN OP ZOOM

1
Elumint B.V.

Elumint B.V.

ZOETERMEER

2
EQUANS

EQUANS

ZAANDAM

1
Overduin Design & Consultancy

Overduin Design & Consultancy

NIEUWEGEIN

1
Rijkswaterstaat GPO

Rijkswaterstaat GPO

UTRECHT

1
WI

Witteveen+Bos

ROTTERDAM

1
Laden...
COB

Barbara van den Berg

Redacteur

COB
COB

Gioffry Maduro

Projectleider

COB
Elumint B.V.

Harry de Haan

Lid

Elumint B.V.
Rijkswaterstaat GPO

Johan Naber

Lid

Rijkswaterstaat GPO
Don Bureau B.V.

Jorg Hogerheijde

Lid

Don Bureau B.V.
WI

Juul Schuurmans

Lid expertteam

Witteveen+Bos
COB

Karin Clement

Begeleider/Facilitator

COB
COB

Karin de Haas

Programmaleider

COB
EQUANS

Kees Rijswijk

Lid expertteam

EQUANS
Laden...

Meer weten of deelnemen?

De projectleider is Gioffry Maduro. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met karin.clement@cob.nl of met het COB kantoor via 085 – 4862 410.