V.o.m. – Project Aorta

Het wordt te vol in de ondiepe ondergrond, met name in binnensteden. De kwaliteit van de leefomgeving komt onder hoge druk te staan gezien de huidige drukte in de ondergrond én de maatschappelijke opgaven. Zonder structurele veranderingen is het onmogelijk alle ambities te realiseren. De Bouwcampus en het COB bundelen de krachten om samen met een aantal koplopergemeenten oplossingen voor het inpassingsvraagstuk te vinden.

Binnenstedelijk gebied ligt nu al vaak en soms langdurig open vanwege het beheer en onderhoud van de verharding, riolering en overige kabel- en leidingeninfrastructuur. Als we straks op grote schaal aan de slag gaan met maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie – opgaven die óók de ondergrond nodig hebben – gaat de stad verder op slot. De uitvoering van de voorgestelde energie- en klimaatmaatregelen komt in het geding. De impact van maatschappelijke ambities op het ruimtebeslag in de ondergrond is bovendien extra groot doordat er geen regie is op de aanleg, beheer en onderhoud van alle afzonderlijke elementen, en de connectie op strategisch en tactisch niveau ontbreekt. Elke individuele ambitie wordt gerealiseerd zonder rekening te houden met het totaalpakket aan wensen.

In het project Vol onder maaiveld is gezocht naar integrale oplossingen om tot een betaalbare en toekomstbestendige inrichting van de stedelijke ondergrond te komen. Een innovatieprogramma moet oplossingen bieden voor de voorziene knelpunten. Dit innovatieprogramma gaat zich richten op echte praktijksituaties; marktpartijen krijgen hierin een belangrijke rol. Er is een groep gevormd van gemeenten die de urgentie onderschrijven, hiermee aan de slag willen en bereid zijn het bestuurlijke lef te tonen om structurele veranderingen te bewerkstelligen.
>> Lees meer over de Koplopergemeenten

Wat er nodig is om structurele veranderingen te realiseren, is onbekend. In proeftuinen van de koplopergemeenten zullen oplossingsrichtingen worden uitgeprobeerd. Daar is ruimte voor fouten, verbeteringen, testen, elkaar opzoeken en discussies. De geleerde lessen en alle ideeën worden verder verspreid door het maken van tools, vormen van expertteams en organiseren van masterclasses. Dit helpt Nederland om de maatschappelijke doelen te halen.

Najaar 2020: doorpakken!

Het co-creatietraject (zie hieronder) heeft zeven innovatieplannen opgeleverd. Op Flexival-tv hebben de innovatieteams hun plannen gepresenteerd. Daarmee is de eerste fase van het project afgerond. Het doel is nu de kansrijke ideeën in praktijk te gaan brengen. Hiervoor kwamen de Koplopergemeenten op 1 september 2020 bij elkaar, want zij kunnen de benodigde proeftuinen en pilotprojecten bieden. De reactie was unaniem: ‘Laten we koplopen!’
>> Lees meer

Co-creatiesessies

Tijdens het co-creatietraject is gezocht naar innovatieve (of zoals een van de kernteamleden zei: woest aantrekkelijke) oplossingen voor het inpassingsvraagstuk. Dat heeft liefst zeven concrete projectplannen opgeleverd.
>> Lees meer over de co-creatiesessies
>> Lees meer over de innovatieplannen

Terugblik

De koplopergemeenten hadden een prominente rol op het Flexival op 12 april 2019. Tijdens het plenaire programma heeft Marten Klein van de gemeente Amsterdam, initiatiefnemer van het onderzoek, vertelt waar hij tegenaan loopt. Daarna kwamen de tien aanwezige koplopergemeenten op het podium om zich te presenteren, waarna ze met de gasten in gesprek gingen om kennis te maken en ervaringen uit te wisselen. In hoeverre wordt het vraagstuk bijvoorbeeld herkend, wat zijn mogelijke innovaties en welke impact kunnen die hebben? De gasten liepen van Amsterdam naar Rotterdam, en van Zoetermeer via Breda naar Amersfoort. De input zal worden meegenomen bij het vormgeven van het project.

Op 29 maart 2019 is een aantal gemeenten bij elkaar gekomen op uitnodiging van het COB, de Bouwcampus en de gemeente Amsterdam. Het bleek een zeer productieve middag, waarbij alle aanwezige (en zelfs een aantal niet-aanwezige) gemeenten volmondig ‘JA’ zeiden tegen het gepresenteerde idee en willen deelnemen aan de koplopergroep van gemeenten. Er is een kwartiermakergroep gevormd die aan de slag gaat met het uitwerken van het idee tot een plan. Bovendien gaan een aantal gemeenten tijdens het Flexival kabels en leidingen (12 april 2019) in gesprek met de gasten om het project verder in te vullen.
>> Bekijk presentatie (pdf, 1.8 MB)